การออกกำลังกาย หมายถึง การขยับ เคลื่อนไหวร่างกายหรือการกระตุ้นให้ส่วนต่างๆ ของร่างกายทำงาน เช่น การเดิน การวิ่ง การทำงาน การเล่นกีฬา หากต้องการลดน้ำหนักต้องออกกำลังกายอย่างถูกประเภทและถูกวิธี ซึ่งหนึ่งในประเภทของการออกกำลังกายที่ได้ยินได้เห็นผ่านหูผ่านตาบ่อยๆ คือ การออกกำลังกายแบบใช้ออกซิเจน
การออกกำลังกายแต่ละกิจกรรม ร่างกายต้องใช้กำลังมากน้อยแตกต่างกันขึ้นกับรูปแบบและความรุนแรงของกิจกรรม โดยการออกกำลังกายจะช่วยเผาผลาญพลังงานจากอาหารและเพิ่มระดับการเผาผลาญหรือเมแทบอลิซึมของร่างกายมีผลช่วยให้น้ำหนักลดลง นอกจากนี้ การออกกำลังกายยังช่วยให้ระบบต่างๆ ของร่างกายทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยผ่อนคลายความตึงเครียด ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคต่างๆ ฯลฯ
การออกกำลังกายสามารถแบ่งได้หลายประเภทขึ้นอยู่กับเกณฑ์ที่ใช้ในการแบ่ง ในที่นี้จะขอแบ่งประเภทของการออกกำลังกายตามประโยชน์ต่อการลดน้ำหนัก ซึ่งแบ่งได้ 3 ประเภท ได้แก่ 1. การออกกำลังกายแบบใช้ออกซิเจน (Aerobic exercise) 2. การออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (Strength training) 3. การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตเพื่อเพิ่มกิจกรรมทางกาย (Lifestyle exercise) ในที่นี้จะขอโฟกัสเฉพาะ การออกกำลังกายแบบใช้ออกซิเจน
การออกกำลังกายแบบใช้ออกซิเจน (Aerobic exercise) หรือการออกกำลังกายแบบแอโรบิค หรือคาร์ดิโอ เป็นการออกกำลังกายที่ต้องใช้ออกซิเจนในการเผาผลาญพลังงาน ต้องใช้กล้ามเนื้อกลุ่มใหญ่ เช่น แขนหรือขา อย่างต่อเนื่อง และนานพอ หนักพอ บ่อยครั้งพอ การออกกำลังกายแบบแอโรบิคจะทำให้หัวใจ ปอด ระบบหมุนเวียนโลหิตแข็งแรงซึ่งก็คือการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ เช่น เดิน วิ่ง ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน กระโดดเชือก เต้นแอโรบิค เป็นต้น
วิธีปฎิบัติในการออกกำลังกายแบบใช้ออกซิเจน มีขั้นตอนดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 การอบอุ่นร่างกาย (Warm Up) เป็นการเตรียมความพร้อมก่อนการออกกำลังกาย เป็นการเพิ่มอุณหภูมิในกล้ามเนื้อ ทำให้กล้ามเนื้อสามารถหดตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ การอบอุ่นร่างกายใช้เวลาประมาณ 5-10 นาที ตัวอย่างการอบอุ่นร่างกาย เช่น การเหยียด การสะบัดแข้งสะบัดขา แกว่งแขน วิ่งเหยาะๆ
ขั้นตอนที่ 2 การออกกำลังกายเพื่อให้ร่างกายเกิดการเผาผลาญพลังงานโดยใช้ออกซิเจน ในขณะออกกำลังกายอัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้นถึงระดับที่เหมาะสม ซึ่งขึ้นอยู่กับอายุของบุคคล ประมาณ 65-75 ของอัตราการเต้นของหัวใจสูงสุด อัตราเต้นหัวใจสูงสุดได้จากการคำนวณโดยลบอายุเป็นปีออกจาก 220 (ความรุนแรงระดับปานกลาง) ตัวอย่างการออกกำลังกาย เช่น การเดินเร็ว การวิ่ง การขี่จักรยาน การว่ายน้ำ
ขั้นตอนที่ 3 การผ่อนให้เย็นลง (Cool Down) เมื่อได้ออกกำลังกายที่เหมาะสมตามขั้นตอนที่ 2 แล้วควรจะค่อยๆ ผ่อนการออกกำลังกายทีละน้อย แทนการหยุดการออกกำลังกายโดยทันทีทั้งนี้เพื่อให้เลือดที่คั่งอยู่ตาม กล้ามเนื้อได้มีโอกาสกลับคืนสู่หัวใจ
รูปแบบการออกกำลังกายแบบใช้ออกซิเจนเพื่อความแข็งแรงของระบบหัวใจและไหลเวียนเลือด และช่วยเผาผลาญไขมันในร่างกาย ได้แก่ การเดินเร็ว, การวิ่ง, การว่ายน้ำ, การออกกำลังกายในน้ำ (เช่น การเดิน วิ่งเหยาะในน้ำ), การถีบจักรยาน, การกระโดดเชือก, กิจกรรมกีฬา
อย่างไรก็ตาม หากต้องการลดน้ำหนัก แนะนำให้ออกกำลังกายอย่างถูกวิธีและเหมาะสมกับสภาพร่างกายควบคู่กับการคุมปริมาณพลังงานในอาหารร่วมด้วย จึงจะได้ผลลัพธ์ที่มีประสิทธิภาพ