จากที่ดูเป็นเรื่องไกลตัว ณ ตอนนี้โรคฝีดาษลิง ได้กลายมาเป็นภัยสุขภาพที่คนไทยต้องเฝ้าระวังกันอย่างต่อเนื่อง โดยการแพร่เชื้อจากคนสู่คนอาจเกิดขึ้นได้จากการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยผ่านทางสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจ ผิวหนังที่เป็นตุ่ม หรืออุปกรณ์ที่มีการปนเปื้อนเชื้อ การมีเซ็กส์จึงเป็นอีกหนึ่งความเสี่ยงที่ต้องระวัง!

โรคฝีดาษลิง หรือ ฝีดาษวานร (Monkeypox) ไม่ใช่โรคใหม่ แต่เคยระบาดมาแล้วมากกว่า 20 ปี โรคนี้เกิดจากเชื้อไวรัสกลุ่ม Poxviridae จัดอยู่ในจีนัส Orthopoxvirus เชื้อไวรัสฝีดาษลิงพบได้ในสัตว์หลายชนิด โดยเฉพาะสัตว์ตระกูลลิงและสัตว์ฟันแทะ เช่น กระรอก หนูป่า เป็นต้น รวมทั้งคนก็สามารถติดโรคได้ โดยการแพร่เชื้อจากคนสู่คนเกิดขึ้นได้จากการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยผ่านทางสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจ ผิวหนังที่เป็นตุ่ม หรืออุปกรณ์ที่มีการปนเปื้อนเชื้อ

นอกจากนี้ ยังมีการตั้งสมมุติฐานว่าโรคฝีดาษลิงอาจสามารถติดต่อได้ทางเพศสัมพันธ์แต่ยังไม่มีหลักฐานสนับสนุนเพียงพอ อย่างไรก็ตาม การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ป่วยย่อมเสี่ยงต่อการติดเชื้อ เนื่องจากการมีเพศสัมพันธ์กัน ย่อมต้องมีความสัมผัสใกล้ชิดกันเกิดขึ้น การสวมถุงยางอนามัยจึงไม่สามารถป้องกันได้ เพราะยังมีความเสี่ยงอื่นจากการสัมผัสใกล้ชิดกันทางกายภาพระหว่างมีเพศสัมพันธ์ เช่น สัมผัสร่างกาย กอด จูบ ลูบ คลำ

6 ข้อควรรู้ว่าด้วยเรื่องการมีเพศสัมพันธ์กับโรคฝีดาษลิง

1. โรคฝีดาษลิงที่พบการระบาดในยุโรปส่วนใหญ่เกิดในกลุ่มชายรักชาย โดยเฉพาะผู้ที่มีคู่นอนหลายคน

2. การมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก มีโอกาสเสี่ยงมากกว่าปกติ โดยเฉพาะกลุ่มชายรักชายที่มีการเปลี่ยนคู่นอนเป็นประจำ

3. การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ แม้สวมถุงยางอนามัยก็มีโอกาสติดเชื้อสูง เนื่องจากมีการสัมผัสกับสารคัดหลั่งของผู้ติดเชื้อ

4. การออรัลเซ็กส์ มีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะได้รับเชื้อจากผู้ป่วย เพราะอาจได้รับเชื้อจากสารคัดหลั่งระหว่างทำกิจกรรม

5. ตุ่มที่เป็นอาการของโรคมักขึ้นบริเวณอวัยวะเพศและทวารหนักก่อนแพร่กระจายไปส่วนอื่นของร่างกาย แต่ตุ่มส่วนใหญ่มีขนาดเล็กคล้ายแผลถลอกธรรมดา ทำให้สังเกตได้ยาก (ผู้ติดเชื้อใน 2-3 วันแรกยังไม่แสดงอาการ แต่สามารถแพร่เชื้อได้)

6. หากมีการป้องกันที่ถูกต้องและปฏิบัติตัวเพื่อลดความเสี่ยงโดยการไม่สัมผัสใกล้ชิดและมีเพศสัมพันธ์กับคนแปลกหน้า จะสามารถป้องกันการแพร่ระบาดของโรคฝีดาษวานรได้ 

เพื่อป้องกันตัวให้ห่างไกลจากโรคฝีดาษลิง ทุกคนจึงควรปฏิบัติตามมาตรการ Universal Prevention : UP  ล้างมือด้วยสบู่หรือแอลกอฮอล์เจลบ่อย ๆ สวมหน้ากากอนามัย รวมถึงหลีกเลี่ยงการสัมผัสโดยตรงกับเลือด สารคัดหลั่ง หรือตุ่มหนองของสัตว์ที่ติดเชื้อหรือสัตว์ป่า รวมถึงเว้นระยะห่าง ไม่ใช้ของใช้ส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น ไม่คลุกคลีกับผู้ป่วยที่มีตุ่มหนองหรือผู้ป่วยต้องสงสัย ลดการสัมผัสใกล้ชิดกับคนแปลกหน้า หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์กับคู่นอนที่ไม่รู้จัก ถ้ามีอารมณ์อาจเลือกวิธีปลดปล่อยอารมณ์ทางเพศอื่น ๆ เพื่อลดความเสี่ยง เช่น ออกกำลังกาย เล่นกีฬา ช่วยตัวเอง เซ็กส์โฟน วิดีโอคอล

ทั้งนี้ หากมีสงสัยว่ามีความเสี่ยงหรือป่วยเป็นโรคฝีดาษลิง สามารถติดต่อสถานพยาบาลใกล้บ้านเพื่อรับการตรวจหาเชื้อได้ทันที สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร. 1422