โรคฟันผุ ยังเป็นปัญหาสุขภาพช่องปากสำคัญของเด็กปฐมวัยและวัยเรียน จากระบบฐานข้อมูลด้านสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2564 พบเด็กอายุ 3 ปี และ 12 ปี มีฟันผุมากกว่าร้อยละ 25 ซึ่งสาเหตุหลักมาจากพฤติกรรมการกินอาหารหวาน และขาดพฤติกรรมการดูแลอนามัยช่องปากที่ถูกต้อง
พ่อ แม่ ผู้ปกครอง จึงเป็นบุคคลสำคัญในการฝึกลูกน้อยแปรงฟันด้วยสูตร 2-2-2 ได้แก่ แปรงฟันด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์อย่างน้อยวันละ 2 ครั้งเช้าและก่อนนอน แปรงฟันนานอย่างน้อย 2 นาที และไม่กินอาหารหรือเครื่องดื่มหลังแปรงฟันนาน 2 ชั่วโมง ซึ่งควรฝึกปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอตั้งแต่เด็ก เพื่อให้เด็กเกิดการเรียนรู้ว่าการแปรงฟันเป็นสิ่งที่ต้องปฏิบัติเป็นกิจวัตรประจำวัน
5 เทคนิคจูงใจให้เด็กแปรงฟันเป็นประจำ มีดังนี้
1) ชวนลูกซื้อแปรงสีฟันด้วยกัน ให้ลูกเลือกแปรงสีฟันขนนุ่ม พร้อมลายการ์ตูนที่ลูกชื่นชอบ
2) กำหนดเวลาการแปรงฟันที่ชัดเจน วันละ 2 ครั้ง เช้าและก่อนนอน
3) เลือกใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์และมีรสชาติที่ลูกชอบ
4) ฝึกให้ลูกบ้วนยาสีฟันเองหลังแปรงฟันเพื่อป้องกันการกลืนยาสีฟัน
5) ทำช่วงเวลาแปรงฟันให้เป็นเวลาแห่งความสุข เช่นเปิดเพลงระหว่างแปรงฟัน เปิดคลิปวีดีโอเรื่องโปรดเพื่อกระตุ้นความสนใจของลูกน้อย
ทริคการฝึกเจ้าตัวซนให้แปรงฟันในสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19
1. พ่อแม่ ผู้ปกครองควรฝึกแปรงฟันกับลูกแบบมีระยะห่าง
2. แยกใช้อุปกรณ์การแปรงฟัน ได้แก่ แปรงสีฟัน ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ แก้วน้ำบ้วนปากเฉพาะบุคคล ไม่ปะปนกัน แม้จะเป็นคนในครอบครัวเดียวกัน
3. ทำความสะอาดอ่างบ้วนน้ำหลังแปรงฟันทุกครั้ง เพื่อลดการแพรกระจายเชื้อโควิด-19
4. เลือกยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ความเข้มข้น 1,000 ppmที่มีเครื่องหมายรับรองจาก อย. มีวันเดือนปีที่ผลิตไม่เกิน 3 ปี
5. ปริมาณและวิธีใช้ที่เหมาะสม และปลอดภัยสำหรับเด็กแต่ละช่วงวัยมีดังนี้
-เด็กอายุระหว่าง 0 – 3 ปี ให้บีบยาสีฟันแตะขนแปรงพอเปียก
-เด็กอายุ 3 – 6 ปี ให้บีบยาสีฟันขนาดเท่าความกว้างของแปรง
-เด็กที่อายุมากกว่า 6 ปี ให้บีบยาสีฟันเท่าความยาวของแปรง
6. เลือกแปรงสีฟันขนนุ่มที่มีขนาดเหมาะสมกับวัย โดยแปรงสีฟันของเด็กควรเปลี่ยนใหม่ทุก ๆ 3 เดือน หรือเร็วขึ้นเมื่อขนแปรงเริ่มเสียหรือหลุดออก
ทั้งนี้ อีกสิ่งสำคัญที่ต้องระมัดระวังมากคือ เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี มักกลืนยาสีฟันโดยไม่ตั้งใจ ดังนั้น ผู้ปกครองจึงต้องควบคุมดูแลการแปรงฟันให้เด็กและเก็บยาสีฟันให้พ้นจากมือเด็ก
