แปรงสีฟันเป็นอุปกรณ์พื้นฐานสำคัญที่สุดในการทำความสะอาดช่องปาก ซึ่งทุกคนต้องใช้เป็นประจำทุกวัน การเลือกแปรงสีฟันเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกคนในครอบครัวต้องใส่ใจ เพราะผู้ใหญ่และเด็กมีสรีระร่างกายที่ต่างกัน จึงต้องเลือกแปรงสีฟันให้เหมาะสมตามวัย รวมถึงเลือกแปรงสีฟันที่มีคุณภาพได้มาตรฐาน
การใช้แปรงสีฟันที่ไม่ได้คุณภาพ นอกจากจะทำให้การทำความสะอาดช่องปากไม่มีประสิทธิภาพแล้ว อาจให้ฟันสึก เหงือกร่น เพราะขนแปรงสีฟันที่แข็งเกินไป ทำให้เกิดการระคายเคืองต่อขอบเหงือก เกิดแผลในช่องปาก รวมทั้ง หากแรงยึดกระจุกขนแปรงกับหัวแปรงต่ำกว่ามาตรฐาน อาจทำให้ขนแปรงหลุดจากหัวแปรงในขณะใช้งานได้ หรือการใช้แปรงสีฟันที่มีขนาดใหญ่กว่าช่องปากมากเกินไป จะทำให้ไม่สามารถทำความสะอาดซี่ฟันด้านใน
ดังนั้น จึงควรเลือกใช้แปรงสีฟันที่มีขนแปรงนุ่ม ปลายขนแปรงไม่มีความคม และมีขนาดพอเหมาะกับช่องปาก โดยอ่านฉลากแปรงสีฟันก่อนซื้อ ซึ่งจะระบุเรื่อง ความอ่อนนุ่มของขนแปรง ลักษณะปลายขนแปรง วัสดุที่ใช้ผลิต และอายุที่เหมาะสมสำหรับแปรงสีฟันเด็ก เพื่อความปลอดภัยของสุขภาพฟันและเหงือก รวมทั้งเลือกแปรงสีฟันที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานกรมอนามัย
แปรงสีฟันเป็นสินค้าที่ควบคุมฉลากตามกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค ที่ต้องระบุข้อมูลครบถ้วน แปรงสีฟันที่ดีจะไม่ทำอันตรายต่อเนื้อเยื่อในช่องปากขณะที่แปรงฟัน ช่วยกำจัดคราบจุลินทรีย์ ลดโรคเหงือกอักเสบได้ วิธีการเลือกแปรงสีฟันที่มีคุณภาพได้มาตรฐาน คือ
1. หัวแปรงสีฟันขนาดพอเหมาะกับช่องปากของตน ความกว้างหัวแปรงสีฟันผู้ใหญ่ไม่ควรเกิน 1.5 เซนติเมตร การใช้แปรงสีฟันที่มีขนาดใหญ่กว่าช่องปากมากเกินไปทำให้ไม่สามารถทำความสะอาดซี่ฟันด้านใน
2. แปรงชนิดปานกลาง (medium) นุ่ม (soft) หรือนุ่มพิเศษ (extra soft) เพื่อลดการทำอันตรายต่อผิวฟัน และขอบเหงือก
3. ด้ามจับแปรงสีฟันยาวพอเหมาะ จับได้ถนัดมือ
4. ปลายขนแปรงแบบมนกลมหรือเรียวแหลม
5. ลักษณะปลายขนแปรงเรียบเสมอกัน เพื่อให้แปรงสีฟันแนบกับผิวฟันบริเวณคอฟันมากที่สุด เนื่องจากบริเวณคอฟัน เป็นตำแหน่งที่พบคราบอาหารมากที่สุดบนผิวฟัน
สำหรับวิธีการเลือกแปรงสีฟันเด็ก ควรเลือกแปรงเล็ก กว้างไม่เกิน 1 เซนติเมตร ยาวไม่เกิน 2 เซนติเมตร หรือคลุมฟันไม่เกิน 3 ซี่ ขนแปรงอ่อนนุ่ม ไม่คม และมีด้ามแปรงยาวพอสำหรับผู้ใหญ่จับได้ถนัดเวลาแปรงฟันให้เด็ก
ทั้งนี้ สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ได้ออกประกาศให้แปรงสีฟันทุกยี่ห้อทุกรุ่น ต้องระบุข้อมูล 5 ข้อ เพื่อให้ประชาชนได้รับข้อมูลเพียงพอใช้ประกอบการเลือกแปรงสีฟัน ได้แก่
1. ความอ่อนแข็งของขนแปรง
2. ลักษณะปลายขนแปรงฟัน เช่น ปลายมน ปลายเรียวแหลม
3. วัสดุที่ใช้ทำขนแปรงและด้ามแปรง
4. วิธีใช้ ข้อแนะนำ
5. แปรงสีฟันเด็กต้องระบุกลุ่มอายุที่เหมาะสมบนฉลากด้วย เช่น ต่ำกว่า 3 ปี 3-6 ปี 6-12 ปี เป็นต้น
นอกจากนี้ ควรเปลี่ยนแปรงสีฟันทุก 3 เดือน และเมื่อแปรงฟันเสร็จ ต้องล้างให้สะอาด สะบัดแปรงสีฟันให้น้ำออกให้หมด เก็บในที่แห้ง มีอากาศถ่ายเท โดยวางแปรงสีฟันในแนวตั้ง และไม่ควรเก็บแปรงสีฟันรวม ๆ กัน เพื่อลดการแพร่เชื้อโรค
