โรคเบาหวานเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่ยังเป็นปัญหาสาธารณสุขทั่วโลก รวมถึงในประเทศไทยด้วย ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ โรคเบาหวานมีความเกี่ยวข้องกับครอบครัวอย่างมาก สมาชิกในครอบครัวต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคเบาหวาน และช่วยให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานดูแลตนเองได้ดีขึ้น
คนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป ป่วยด้วยโรคเบาหวาน เพิ่มขึ้น 1.6 ล้านคน ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา (จากผู้ป่วยโรคเบาหวาน 3.2 ล้านราย ในปี 2552 เป็น 4.8 ล้านรายในปี 2557) และพบว่าผู้ป่วยเบาหวานร้อยละ 43.2 ไม่เคยได้รับการวินิจฉัยมาก่อนและไม่ทราบว่าตนเองป่วยเป็นโรคเบาหวาน
รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย นอกจากนี้ ยังพบว่าร้อยละ 78.5 หรือมากกว่า 3 ใน 4 ของผู้ป่วยโรคเบาหวานจะมีโรคความดันโลหิตสูงร่วมด้วย ซึ่งโรคเบาหวานนั้น เป็นความผิดปกติทางเมแทบอลิซึม มีลักษณะสำคัญคือทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูง ซึ่งการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดสูงเป็นระยะเวลานาน ส่งผลให้อวัยวะเสื่อมสมรรถภาพ และทำงานล้มเหลว เป็นเหตุให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่ ตา ไต หลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดสมอง
ทั้งนี้ สมาชิกในครอบครัวต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคเบาหวาน และช่วยให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานดูแลตนเองได้ดีขึ้น หากสามารถดูแลได้อย่างถูกต้องตั้งแต่ระยะแรกก็จะช่วยลดหรือชะลอ และสามารถป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อนได้ สำหรับคำแนะนำสำหรับประชาชนในการป้องกันโรคเบาหวาน ดังนี้
- รับประทานอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่ เน้นผักและผลไม้ที่หวานน้อย หลีกเลี่ยงอาหารจำพวกแป้ง อาหารหวาน มัน และเค็มจัด
- งดสูบบุหรี่ และลดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ควบคุมน้ำหนักตัวให้เหมาะสม ควรมีค่าดัชนีมวลกายให้อยู่ระหว่าง 18.5-22.9 กิโลกรัม/ตารางเมตร
- ออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาที/วัน หรือสะสมได้ 150 นาที/สัปดาห์
- ทำจิตใจสดชื่นและผ่อนคลาย
- ถ้าสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคเบาหวานควรดูแลและใส่ใจเรื่องการควบคุมอาหาร การกินยา ตรวจตามนัด และสังเกตอาการผิดปกติเบื้องต้นโดยเฉพาะการเกิดแผลที่เท้า
- ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
หากมีอาการปัสสาวะบ่อยและมาก คอแห้งกระหายน้ำ หิวบ่อยกินจุ น้ำหนักลด เป็นแผลง่ายและหายยาก คันตามผิวหนัง ตามัวและชาตามปลายมือปลายเท้า ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยต่อไป
