“ทารก” ได้ชื่อว่ามีร่างกายบอบบางอยู่แล้ว หากคลอดก่อนกำหนดน้ำหนักตัวน้อย จะต้องดูแลด้วยการเข้าตู้อบ เพื่อให้การเจริญเติบโตเป็นไปด้วยดี แต่ที่ผ่านมาพบว่า เด็กคลอดก่อนกำหนดเกิดภาวะตาบอด จากการที่ออกซิเจนทำให้เส้นเลือดที่ดวงตาเจริญเติบโตผิดปกติ ส่งผลกระทบต่อจอตา เรียกว่า…
“โรคอาร์โอพีโอ” (ROP)
หรือ “โรคจอตาผิดปกติในทารกคลอดก่อนกำหนด” (Retinopathy of prematurity) เป็นภาวะของจอตาที่มีการเปลี่ยนแปลงในทารกที่คลอดก่อนกำหนด โดยเฉพาะในทารกที่น้ำหนักแรกเกิดน้อย พบว่ามีความผิดปกติของหลอดเลือดที่จอตาและเกิดเป็นพังผืดร่วมกับมีหลอดเลือดเกิดใหม่ ซึ่งภาวะนี้เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดภาวะสายตาเลือนรางหรือถึงขั้นตาบอด
โดยปกติกำเนิดของหลอดเลือดจะเริ่มที่บริเวณจอตาใกล้จานประสาทตา การเกิดหลอดเลือดจอตาจึงเริ่มจากบริเวณใกล้จานประสาทตาและค่อยๆ กระจายไปแบบเป็นรัศมีจากศูนย์กลางไปสู่ขอบๆ โดยจะไปสุดขอบจอตาทางด้านจมูกในทารกครรภ์อายุประมาณ 8 เดือน และจะสุดขอบจอตาทางด้านหางตาในอีกประมาณ 2 เดือนต่อมา นั่นคือในทารกปกติที่คลอดตอนอายุ 9 เดือน หลอดเลือดจอตายังไม่พัฒนาสมบูรณ์โดยเฉพาะด้านหางตา ดังนั้น ถ้าทารกคลอดก่อนกำหนดหลอดเลือดจอตาจะยิ่งไม่สมบูรณ์
ทั้งนี้ ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทยได้ให้ข้อเสนอแนะว่า ทารกคลอดก่อนกำหนดที่ควรรับการตรวจเพื่อค้นหาภาวะอาร์โอพีนี้ ได้แก่ ทารกที่คลอดก่อนกำหนดที่มีลักษณะเหล่านี้
- มีน้ำหนักตัวเท่ากับหรือน้อยกว่า 1,500 กรัม หรือ
- มีอายุครรภ์น้อยกว่าหรือเท่ากับ 30 สัปดาห์
- ทารกแรกเกิดที่มีน้ำหนักมากกว่า 1,500 ถึง 2,000 กรัม หรือที่มีอายุครรภ์มากกว่า 30 สัปดาห์ที่มีปัญหาทางกายต่างๆ หรือที่กุมารแพทย์ที่ดูแลทารกพิจารณา ว่ามีความเสี่ยงที่จะเกิดโรคนี้
โรคนี้สามารถตรวจคัดกรองได้ก่อนจะเกิดภาวะตาบอด โดยเมื่อนำเด็กเข้าตู้อบแล้ว จนครบหลังคลอด 6 สัปดาห์ จักษุแพทย์จะตรวจวินิจฉัยโรคอาร์โอพี ว่าทารกคลอดก่อนกำหนดรายนั้น มีลักษณะของโรคอาร์โอพีหรือไม่และเป็นในระดับใด หากเป็นก็รักษาได้ด้วยการฉีดยาหรือใช้เลเซอร์ เพื่อให้เส้นเลือดที่ผิดปกติในดวงตาฝ่อออกไป
แม้ว่าเบบี๋ที่ป่วยด้วยโรคนี้หลายรายมีสายตาปกติได้โดยไม่ต้องรักษา แต่ในรายที่เป็นรุนแรงหากตรวจพบได้เร็วและให้การรักษาทันท่วงทีจะช่วยให้เด็กกลุ่มนี้มีสายตาที่ดีขึ้นหรือกลับมาเหมือนคนปกติได้ค่ะ
