ช่วง 3 ปีแรกของชีวิตเด็ก เป็นรากฐานที่สำคัญของสุขภาพในทุกมิติต่อช่วงชีวิตที่เหลือของเด็ก เป็นระยะที่เด็กเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วและมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากมายของพัฒนาการในทุกๆ ด้าน นอกจากดูแลเรื่องร่างกายแล้ว การมอบความรักความผูกพันทางจิตใจให้ลูกวัยทารกเป็นสิ่งที่ความสำคัญยิ่ง
ในเด็กวัย 3 ขวบปีแรก การเลี้ยงดูจากพ่อแม่นับว่ามีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะเด็กจะรับรู้ เรียนรู้ เลียนแบบ และเชื่อมโยงกับโลกภายนอกรอบ ๆ ตัว จากปฏิสัมพันธ์ระหว่างเด็กกับพ่อแม่ เรียกว่าทั้งแหล่งอาหาร แหล่งความรัก เป็นพื้นที่ปลอดภัย แหล่งการเรียนรู้ และนำพาให้เด็กไว้วางใจที่จะเชื่อมโยงต่อไปยังคนอื่น ข้อมูลจาก คู่มือสำหรับพ่อแม่ เพื่อเผยแพร่ความรู้ด้านการดูแลและพัฒนาเด็ก ตอน วัยเด็กเล็ก 0-3 ปี โดย ราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย และ สมาคมกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย ได้กล่าวถึงการสร้างความรักความผูกพันของพ่อแม่-ลูก สรุปความได้ ดังนี้
1. การให้ความรัก ความอบอุ่น และความมั่นคงทางจิตใจแก่เด็กอย่างสม่ำเสมอ ตลอดเวลาที่พ่อแม่ลูกอยู่ด้วยกัน จะทำให้เด็กรู้สึกว่าตัวเขามีคุณค่า ทำให้เขามีความมั่นใจในตนเอง มองโลกในแง่ดี มีอารมณ์แจ่มใส เข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น สามารถสร้างสัมพันธภาพ และทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี ควบคุมอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม และมีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ซึ่งเป็นพื้นฐานที่สำคัญในการพัฒนาคุณธรรมในตัวเด็กต่อไป
2. พ่อแม่ที่เลี้ยงลูกด้วยตนเอง มีความไวต่อความต้องการ และการแสดงออกของลูก มีปฏิสัมพันธ์ที่ดีและแสดงความรักต่อลูกอย่างสม่ำเสมอ โดยการกอด อุ้ม สัมผัส พูดคุย ชื่นชม และเล่นกับลูก ในบรรยากาศครอบครัวที่อบอุ่น ปราศจากความรุนแรง จะช่วยส่งเสริมให้เกิดความรักความผูกพันที่มั่นคงระหว่าง พ่อแม่-ลูก
3. บุคลิกภาพของพ่อแม่ที่อบอุ่น เยือกเย็น อารมณ์ดี เป็นมิตร ยิ้มแย้มแจ่มใส ปรับตัวง่าย สังคมดี ไม่มีปัญหาทางจิตใจ คือไม่ขี้กังวล หรือมีอารมณ์ซึมเศร้า จะเลี้ยงดูลูกให้เกิดความรัก ความผูกพันได้ง่าย
4. พ่อแม่ที่เครียด เศร้าโศก วิตกกังวล จะไม่สามารถตอบสนองต่อความต้องการของลูกได้อย่างเหมาะสม ส่งผลให้เด็กเฉื่อยชา ซึมเศร้า มีความกังวล และส่งผลกระทบต่อระบบการกิน การนอน หากปัญหาเรื้อรังไม่ได้รับการช่วยเหลืออาจส่งผลทำให้พัฒนาการล่าช้าได้
5. เด็กที่ถูกเลี้ยงดูโดยปล่อยปะละเลย พ่อแม่ไม่ค่อยสนใจ พ่อแม่-ลูกมีความผูกพันที่ไม่มั่นคง เด็กจะเติบโตมาเป็นคนที่ไม่ค่อยเชื่อใจใคร เก็บตัว เจ้าอารมณ์ ชอบบังคับให้คนอื่นทำตามที่ตนเองต้องการ ไม่ค่อยเข้าใจจิตใจคนอื่น ทำให้ไม่ค่อยมีเพื่อน ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ไม่ดี
จากข้อสรุปข้างต้นจะเห็นว่า ความรักและความผูกพันจึงเป็นพื้นฐานที่สำคัญในการเลี้ยงดูให้เด็กเติบโตอย่างมีบุคลิกภาพที่สมบูรณ์
