การดูแลสุขภาพของเด็กวัยทารก เป็นเรื่องสำคัญที่พ่อแม่ผู้ปกครองต้องคอยใส่ดูแลอย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอเพื่อให้สุขภาพของทารกน้อยแข็งแรง สมบูรณ์ ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ ซึ่งรวมถึงการดูแลสุขอนามัยเบื้องต้นของเบบี๋อย่างการอาบน้ำ-สระผมทารกแรกเกิดที่ต้องทำอย่างถูกวิธี ให้เบบี๋สะอาดและปลอดภัย
ทารกควรได้รับการดูแลร่างกาย ด้วยการอาบน้ำเป็นประจำก่อนมื้ออาหาร โดยเตรียมอุปกรณ์อาบน้ำ สบู่ แชมพู แป้ง สำลี ผ้าขนหนู และน้ำมันเบบี้ออยไว้ให้พร้อม โดยใช้สบู่ถูตัวเบาๆ และสระผมโดยลูบศีรษะเบาๆ น้ำที่เตรียมให้ทารกอาบ ควรเป็นน้ำปกติไม่เย็นหรือร้อนเกินไป เมื่อทารกอาบน้ำเสร็จแล้ว ควรเช็ดตัวให้แห้งทุกส่วน ทาแป้งเด็กบางๆ ตามข้อพับให้ทั่วและใส่เสื้อผ้าทารกจะสบายตัว และอยากนอน หลังจากนั้นให้ทารกกินนมแม่และนอนหลับอย่างมีความสุข ซึ่งขั้นตอนในการอาบน้ำเด็ก มีดังนี้
1. ก่อนนำทารกน้อยลงน้ำควรทดสอบด้วยการนำข้อศอกลงทดสอบน้ำในอ่างอาบน้ำเด็กก่อน เมื่ออุ่นพอดีไม่เย็นไม่ร้อนจนเกินไป ควรใช้น้ำลูบตัวเด็กเบาๆ พอให้รู้สึกก่อน ถ้านำเด็กลงน้ำเลยเด็กจะสะดุ้งและร้องไห้
2. การนำเบบี๋ลงจุ่มน้ำในอ่างต้องใช้มือข้างซ้ายของแม่จับแขนข้างซ้ายของเด็ก แล้วใช้ท่อนแขนด้านหน้ารองรับหัวของเด็กไว้ ใช้มือขวารวบขาทั้งสองข้างของทารกน้อยโดยนิ้วชี้สอดคั่นไว้ระหว่างข้อเท้าของเด็กเพื่อไม่ให้ใช้ขาถูกันแล้วค่อยๆ อุ้มเด็กหย่อนลงไป ขณะที่เบบี๋อาบน้ำควรพูดเบาๆ กับเด็กและค่อยๆ อาบน้ำลูบไล้ผิวของเด็กน้อยไปมาอย่างทะนุถนอม
3. ใช้แชมพูสระผมให้เบบี๋ แล้วนำฟองน้ำชุบน้ำเช็ดแชมพูออกให้หมด ระวังอย่าให้น้ำเข้าหูและตา เด็กจะกลัวแล้วไม่ยอมลงน้ำอีก
4. เมื่อล้างสบู่ออกจากด้านหน้าของทารกน้อย ยังคงใช้มือและแขนซ้ายรองรับตัวเด็ก ใช้มือขวาค่อยๆ วักน้ำหรือใช้ฟองน้ำจุ่มน้ำในอ่างแล้วบีบลงไปบนตัวเบบี๋เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำกระเด็นเข้าตาและหู
5. ส่วนการล้างน้ำออกจากส่วนหลังของเบบี๋ให้เปลี่ยนมือที่จับตัวเด็กเป็นมือขวา ใช้อุ้งมือขวาจับต้นแขนซ้ายของเด็กน้อย ตัวเด็กก็จะเอนมาพิงกับท่อนแขนและข้อมือขวาของคุณแม่ใช้มือซ้ายวักน้ำล้างสบู่ให้สะอาด หรือจะใช้ฟองน้ำจุ่มน้ำแล้วล้างสบู่ให้สะอาดก็ได้ เมื่อล้างสบู่ออกหมดแล้วควรนำทารกขึ้นจากอ่างทันที ไม่ควรปล่อยให้แช่น้ำนานเกินไป
6. นำทารกน้อยวางบนผ้าขนหนูที่เตรียมไว้ใช้ซับตัวเด็กให้แห้ง จากนั้นทาแป้งให้ทั่ว โดยเฉพาะบริเวณข้อพับบริเวณขา และก้น แล้วจึงใช้ผ้าอ้อมห่อก้น ใส่เสื้อเด็กอ่อนแล้วห่อเด็กด้วยผ้าขนหนูในเด็กแรกเกิด เพื่อให้ร่างกายอบอุ่น ถ้าเจ้าตัวเล็กอายุได้ประมาณ 2 – 3 สัปดาห์ อาจใส่เสื้อเด็กอ่อนและใช้ผ้าอ้อมห่อก้นและห่มผ้าก็เพียงพอ
สรุปได้ว่าการอาบน้ำทารกแรกเกิดควรทำด้วยความระมัดระวัง และควรเตรียมอุปกรณ์ที่จำเป็นต่างๆ ให้พร้อมก่อนจะนำทารกน้อยมาอาบน้ำ อาจหยดน้ำมันเบบี้ออยลงในอ่างน้ำเด็ก 2 – 3 หยดเพื่อให้ผิวชุ่มชื้น ขณะอาบน้ำให้เบบี๋ ควรใช้มือสัมผัสเด็กเพียงเบาๆ เมื่ออาบน้ำจนสะอาดควรซับตัวด้วยผ้าขนหนู และใช้แอลกอฮอล์ เช็ดทำความสะอาดสะดือจนกว่าจะหลุดไปเอง ห้ามโรยแป้งที่สะดือเด็ดขาด พราะแป้งจะไปอุดตันในสะดือเด็กแรก จนเกิดการอักเสบหรือติดเชื้อได้
เนื่องจากผิวของทารกแรกเกิดแทบจะไม่สกปรกเลย คุณพ่อคุณแม่จึงไม่จำเป็นต้องอาบน้ำให้ลูกบ่อยนัก แค่วันละ 1-2 ครั้งก็พอ รวมถึงไม่ควรอาบตอนกลางคืน เพราะอาจทำให้เบบี๋ไม่สบายหรือเสี่ยงป่วยได้
