คำถามแรกๆ ที่คุณแม่ๆต้องถามแน่นอน คือ  ลูกน้อยอายุเท่าไหร่หนอที่เหมาะสมจะเลิกขวดนม ????  คำตอบก็คือ  ลูกน้อยสามารถเริ่มหัดปรับตัวเพื่อใช้ขวดนมให้น้อยลงอย่างค่อยเป็นค่อยไปได้ตั้งแต่อายุประมาณ  6  เดือน  และควรจะเลิกใช้ขวดนมไปเลยเมื่ออายุครบ 1 ขวบค่ะ

อายุ 6   เดือน – คอตั้งได้มั่นคง ปฏิกิริยาดันลิ้นออกจะค่อยๆ หายไป สามารถเริ่มฝึกให้เด็ก ดื่มน้ำ ดื่มนม จากแก้ว ได้ทีละน้อย

อายุ 8 เดือน – นั่งได้เองโดยไม่ต้องพยุง รู้จักเคี้ยว สามารถถือของมือเดียวและถ่ายโอนไปยังอีกมือได้ จึงควรเริ่มฝึกให้เด็กถือแก้วใบเล็ก เพื่อให้เด็กทำความคุ้นเคย เปรียบเสมือนของเล่นชิ้นหนึ่งของเด็ก

อายุ 10 เดือน – เข้าใจ คำสั่ง ชอบเลียนแบบพ่อแม่ พ่อแม่จึงควรดื่มน้ำจากแก้วให้เด็กดูเป็นตัวอย่างอย่างสม่ำเสมอ ไม่ควรให้เด็กดูดน้ำจากขวดนม

อายุ 1 ปี – ถือแก้วได้ดีขึ้น เริ่มเดินได้ สนใจสำรวจสิ่งแวดล้อม ทำให้ความสนใจในการดูดนมลดลง ชอบคำชม ต้องการทำให้พ่อแม่พึงพอใจ จึงควรเริ่ม ฝึกเลิกขวดนมควบคู่กับการให้แรงเสริมทางบวก คือ การชม

อายุ  1 ปี ครึ่ง – ห่วงเล่นมากกว่ากิน พัฒนาการกล้ามเนื้อดีขึ้น จึงควรหมั่นฝึกเด็ก จนเคยชิน เพื่อลดการต่อต้าน เด็กจะใช้แก้วได้เก่งขึ้น

ที่สำคัญ ควรฝึก ให้เด็กมีพฤติกรรม กินอาหารที่เหมาะสม ควบคู่ไปด้วย เช่น อายุ 9 – 10 เดือน เด็กใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้หยิบจับอาหารได้ ควรส่งเสริมให้หยิบอาหารเข้าปากเอง และค่อยๆ ฝึกใช้ช้อน ซึ่งภายในอายุ 1 ปีครึ่ง – 2 ปี เด็กมักจะใช้ช้อนตักอาหารกินเองได้ดี เด็กจะเริ่มสนใจอาหารทั่วไปมากขึ้น เมื่อเลิกดูดนมจากขวด เด็กจึงไม่หงุดหงิด

กรณีเมื่อครบ 1 ขวบแล้ว  แต่ลูกยังมีพฤติกรรมติดขวดนมอยู่  คุณแม่ก็อาจใช้เทคนิคต่อไปนี้ค่ะ

วิธีเลิกทันทีทันใด

เหมาะกับเด็กที่ค่อยๆ ยอมเลิกขวดนมบ้างแล้วและไม่ค่อยสนใจขวดนมมาก เช่น ยังดูดขวด เพียงวันละ 1 – 2 มื้อ หรือ กรณีที่ติดขวดแล้วและลองใช้วิธี แบบค่อยเป็นค่อยไปแล้ว ไม่ได้ผล

วิธีการ 

 – บอกให้เด็กรู้ล่วงหน้า อย่างน้อย 1  สัปดาห์ ก่อนจะถึงเวลาให้เลิกใช้ เช่นบอกว่า  หนูโตแล้วถึงเวลาทิ้งขวด  เลิกดูดขวดนม

– บอกเด็กทุกวันว่าอีกไม่นานหนูจะไม่ต้องใช้ขวดนมอีกแล้ว

– เมื่อถึงเวลาเก็บขวดนม  ต้องเก็บให้พ้นสายตาเด็ก หรือให้เด็กช่วยแม่เก็บขวดนมใส่ถุงนำไปบริจาค หรือเอาไปทิ้งถังขยะ เขาจะได้ทราบว่าต้องตัดใจจากจริงๆ

– ให้รางวัลเด็กเมื่อไม่ดูดขวดนมตลอดวันหรือตลอดคืนที่ผ่านมา

– เตรียมน้ำหรือน้ำผลไม้ใส่แก้ว  พร้อมสำหรับเด็กดื่มเมื่อเด็กร้องหาขวดนม

– ให้เด็กมีสิ่งของทดแทนขวดนม  อาจเป็นตุ๊กตาหรือของเล่นที่ชอบ  เอาไว้กอดเมื่อคิดถึงขวดนม

แบบค่อยเป็นค่อยไป 

เหมาะกับเด็กที่ติดขวดแล้ว  ส่วนใหญ่จะได้ผลใน 3 สัปดาห์ 

วิธีการ 

– ค่อยๆ ลดขวดนมทีละน้อย ทีละ 1  ขวด ทุก 2 – 4 วัน โดยให้ดื่มนมจากแก้วแทน

– ค่อยๆ ลดนมทีละขวด ค่อยๆ ลดมื้อที่ไม่สำคัญก่อน เช่น มื้อกลางวัน หรือมื้อดึก หลังเที่ยงคืน

– หากเด็กงอแงอาจใส่น้ำให้เด็กดูดแทนนมในช่วงมื้อก่อนนอนหรือกลางวัน

– ค่อยๆ ลดปริมาณนมมื้อดึก จาก 8 ออนซ์ เหลือ 4 ออนซ์ จนงดได้ในที่สุด

– หากเด็กยังงอแง อาจใช้วิธีขยายจุกนมให้รูกว้างขึ้น เพื่อให้เด็กระมัดระวังการดูดมากขึ้น ไม่สามารถนอนดูดสบายๆ เหมือนก่อน แต่ต้องไม่กว้างจนเด็กสำลัก