เมนูอาหารบ้านเราจำนวนไม่น้อยที่เป็นการกินเนื้อวัว เนื้อควายสด ๆ ดิบ ๆ เช่น เนื้อวัวดิบจิ้มแจ่ว ซอยจุ๊ ลาบดิบ ก้อย ซอยห่าง แหนมดิบ ลาบดิบ ส้า จิ้นส้ม สำหรับผู้ที่อยากลองหรืออยากกินซ้ำอีก เพราะติดใจกับรสชาติอันเป็นเอกลักษณ์ บอกเลยว่าอย่าเสี่ยง เพราะความอร่อยแค่ไม่กี่นาที อาจแลกมาด้วยความเจ็บป่วยถึงชีวิตได้
การบริโภคเนื้อวัว เนื้อควายสด ๆ ดิบ ๆ อาจเสี่ยงต่อการป่วยด้วยหลายโรค อาทิ
1. โรคพยาธิตัวตืดวัว-ควาย เกิดจากการกินตัวอ่อนพยาธิเรียกว่า เม็ดสาคูในเนื้อ ตัวอ่อนเจริญเป็นตัวเต็มวัยในลำไส้ รูปร่างคล้ายก๋วยเตี๋ยวเส้นใหญ่ยาว 5-10 เมตร อาจยาว 25 เมตร มี 1,000-2,000 ปล้อง ปล้องสุกจะหลุดออกมา 3-4 ปล้องกับอุจจาระ หรือคืบคลานออกจากทวารหนักในแต่ละวัน อายุอยู่ในลำไส้คน 10-25 ปี พยาธิจะแย่งอาหารในลำไส้ คนติดโรคจะมีอาการหิวบ่อย ปวดบริเวณลิ้นปี่ ไม่สบายท้อง อาหารไม่ย่อย คลื่นไส้ อาเจียน บางครั้งท้องร่วง ท้องผูก น้ำหนักตัวลดลง ปล้องสุกที่หลุดออกมาอาจเข้าไปไส้ติ่ง ทำให้ไส้ติ่งอักเสบได้
2. โรคซาร์โคซิสติส เกิดจากปรสิตในคลาส sporozoa พบระบาดมากในโค กระบือ แกะ สุกร เป็ด และหนู มีลักษณะคล้ายเม็ดข้าวสาร ในวัว-ควายมีอัตราการเป็นโรคสูงมาก พบการติดเชื้อในคนไม่บ่อยนัก แต่จะพบได้มากในพื้นที่ที่มีการกินเนื้อสัตว์ดิบ สำหรับในคน มีรายงานโดยพบซีสต์ในกล้ามเนื้อหัวใจ กล้ามเนื้อกล่องเสียง และกล้ามเนื้ออื่น ๆ ผู้ที่เป็นโรคนี้ส่วนมากมีอาการปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย บวมใต้ผิวหนัง ข้ออักเสบ และเม็ดโลหิตขาวอีโอซิโนฟิลสูง
3. โรคแอนแทรกซ์ เป็นโรคติดเชื้อร้ายแรงที่เกิดจากแบคทีเรียแบซิลลัส แอนทราซิส ซึ่งสามารถพบได้ตามธรรมชาติในดิน มักแพร่ระบาดในสัตว์กินพืชเนื่องจากสัตว์เหล่านี้กินสปอร์ที่อยู่บนหญ้าเข้าไป และติดต่อไปสู่คนจากการบริโภคเนื้อสัตว์ปรุงไม่สุกที่ตายด้วยโรคนี้ โดยผู้ป่วยจะเกิดอาการในระบบทางเดินอาหาร คือ อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายท้องอย่างรุนแรง อาจพัฒนาไปถึงการติดเชื้อในกระแสเลือด ก็ย่อมรุนแรงจนถึงแก่ความตายได้
4. โรคซาลโมเนลโลสิส เป็นโรคติดเชื้อจากแบคทีเรียซาลโมเนลลา มักเกิดจากการกินอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนอุจจาระที่มีเชื้อแบคทีเรียชนิดนี้ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการเป็นไข้ ถ่ายเหลว หรืออาเจียน โดยอาการอาจปรากฏอยู่นาน 8-72 ชั่วโมง
5. การติดเชื้อแคมไพโลแบคเตอร์ เป็นเชื้อที่สามารถพบได้ในทางเดินอาหารของ วัว และสัตว์อื่น ๆ สาเหตุของการติดเชื้อโดยส่วนมาก ร่างกายมักได้รับเชื้อแบคทีเรีย Campylobacter โดยตรงจากการกินอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรค เช่น เนื้อสัตว์ที่ไม่ผ่านการปรุงสุก เชื้อนี้อาจทำให้เกิดโรคลำไส้อักเสบ มีอาการท้องเสีย ปวดท้อง มีไข้ บางครั้งอาจมีอาการถ่ายเป็นเลือด
6. โรคพิษสุนัขบ้า หากนำเนื้อวัว-ควายที่ตายแบบไม่ทราบสาเหตุมากิน แล้วไปเจอวัวควายที่ตายจากโรคพิษสุนัขบ้า ทั้งคนแล่เนื้อ คนทำอาหาร ไปจนถึงคนกินดิบ ๆ เสี่ยงต่อการติดเชื้อนี้ได้ ซึ่งถ้าเป็นและมีอาการ ตายอย่างเดียวไม่มียารักษา ทั้งนี้ เพื่อความปลอดภัยห่างไกลโรคควรเลือกซื้อเนื้อวัว-ควายที่ผ่านการตรวจจากโรงฆ่าสัตว์แล้วเท่านั้น นำมาปรุงโดยยึดหลัก “สุก ร้อน สะอาด” รวมถึงล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนปรุงหรือกินอาหาร และหลังถ่ายอุจจาระ
