ยาเป็นอีกสิ่งที่เสมือนดาบสองคม กล่าวคือ ให้คุณประโยชน์เมื่อใช้ถูก และให้โทษเมื่อใช้ผิด สำหรับ “ยาอัลปราโซแลม” ก็เช่นกัน แม้จะใช้รักษาอาการในกลุ่มโรควิตกกังวลและตื่นตระหนกได้เป็นอย่างดี แต่หากนำไปใช้ในทางที่ผิด ยาชนิดนี้มีผลร้ายแรงต่อสุขภาพอาจถึงขั้นเสียชีวิต ทั้งยังมีความผิดตามกฎหมายอีกด้วย
อัลปราโซแลม (Alprazolam) หรือชื่อทางการค้า เช่น โซแลม (Zolam) หรือ ซาแน็ก (Xanax) เป็นยาในกลุ่มเบนโซไดอาซีปีน (Benzodiazepine) เป็นวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทประเภท 2 ตามพระราชบัญญัติวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. 2559 ซึ่งไม่อนุญาตให้จำหน่ายได้ในร้านขายยาทั่วไป ต้องได้รับการจ่ายยาโดยแพทย์เท่านั้น เนื่องจากมีฤทธิ์ต่อจิตและระบบประสาทส่วนกลางในสมอง ในทางการแพทย์ใช้รักษาอาการในกลุ่มโรควิตกกังวล และตื่นตระหนก รวมไปถึงภาวะนอนไม่หลับ คลายกล้ามเนื้อ ภาวะซึมเศร้า
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของอัลปราโซแลม ได้แก่ คลายกล้ามเนื้อลาย, ต้านอาการชัก, ทำให้สูญเสียความทรงจำชั่วขณะ, ความสามารถในการเรียนรู้ และความจำลดลง, สมรรถภาพในการทำงานที่ต้องใช้ความชำนาญ หรือการตัดสินใจฉับพลันเสื่อมลง ความที่ยาอัลปราโซแลม เป็นสารประกอบที่ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่สามารถสังเกตได้ด้วยตาเปล่า เมื่อนำไปผสมในเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จะทำให้ผู้ที่ดื่มมีอาการง่วงซึม มึนงง สูญเสียการทรงตัวและสูญเสียความทรงจำ จึงมีการนำไปใช้ในการก่ออาชญากรรม เช่น ใช้เป็นยานอนหลับอย่างแรงเพื่อล่วงละเมิดทางเพศ หรือนำไปผสมในสารเสพติด
ทั้งนี้ หากมีการใช้ ยาอัลปราโซแลมร่วมกับยาเสพติดชนิดอื่น ๆ หรือใช้ร่วมกับการดื่มแอลกอฮอล์ จะทำให้เสริมฤทธิ์การกดระบบประสาท กดการหายใจ และอาจเสียชีวิตได้ การใช้ยาอัลปราโซแลมติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดการดื้อยาและติดยาได้ หากมีการหยุดใช้ยาทันทีจะเกิดอาการขาดยาหรือถอนยา เช่น คลื่นไส้ นอนไม่หลับ หัวใจเต้นเร็ว กระสับกระส่าย ซึมเศร้า เป็นโรคจิต หรืออาจชักได้
สำหรับผู้ที่นำยาอัลปราโซแลมไปใช้ในทางที่ผิด จะมีความผิดตามกฎหมาย การผลิต ขาย นำเข้า ส่งออก ยกเว้นกระทรวงสาธารณสุข หรือผู้ได้รับมอบหมายจากกระทรวงสาธารณสุข หากฝ่าฝืน มีโทษจำคุก 5-20 ปี และปรับตั้งแต่ 100,000-400,000 บาท สำหรับการมีไว้เพื่อใช้ประโยชน์ทางการแพทย์จะต้องขอรับ “ใบอนุญาตให้มีไว้ในครอบครองหรือใช้ประโยชน์ซึ่งวัตถุออกฤทธิ์” ด้วย หากฝ่าฝืนมีโทษจำคุก 1-5 ปี และปรับตั้งแต่ 20,000-100,000 บาท
ย้ำกันชัดๆ อีกครั้ง เพื่อความปลอดภัย ยาอัลปราโซแลมนี้ใช้เพื่อการรักษาอาการเจ็บป่วยเท่านั้น ที่สำคัญต้องใช้ภายใต้การดูแลจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
